Türkiye’de 30,9 milyonu tehlikeli olmak üzere 104,8 milyon ton atık oluştu
Türkiye İstatistik Kurumu, 2020 yılına ait atık istatistiklerini açıkladı. Buna nazaran, imalat sanayi iş yerleri, maden işletmeleri, termik santraller, OSB’ler, sıhhat kuruluşları ve hane halklarında 2020 yılında 30,9 milyon tonu tehlikeli olmak üzere toplam 104,8 milyon ton atık oluştu. Toplam atık ölçüsü 2018’e nazaran yüzde 10,5 arttı.
İmalat sanayi iş yerlerinde 4,6 milyon tonu tehlikeli olmak üzere toplam 23,9 milyon ton atık oluştu. Toplam atığın yüzde 56,3’ü satıldı yahut lisanslı atık sürece tesislerine gönderildi, yüzde 24,2’si nizamlı depolama tesislerine yollandı, yüzde 7,1’i iş yeri alanında depolandı, yüzde 7’si tesis bünyesinde geri kazanıldı, yüzde 3,2’si belediye yahut OSB idareleri tarafından toplandı, yüzde 1,7’si bir arada yakma yahut yakma tesislerine gönderildi, yüzde 0,4’ü dolgu gereci olarak kullanıldı/doğaya tekrar kazandırıldı, yüzde 0,1’i ise öbür formüllerle bertaraf edildi.
Maden işletmelerinde dekapaj malzemesi/pasa hariç 27,6 milyon ton atık oluştu. Dekapaj malzemesi/pasa dahil oluşan toplam 896,4 milyon ton atığın yüzde 99,995’i mineral atıklardan meydana geldi. Toplam atığın yüzde 71,3’ü pasa alanlarında, atık barajlarında yahut nizamlı depolama tesislerinde bertaraf edildi, yüzde 26,4’ü ocak içine geri dolduruldu, yüzde 2,3’ü ise öbür formüllerle geri kazanıldı ya da bertaraf edildi.
Termik santrallerde 10 bin tonu tehlikeli olmak üzere toplam 24,4 milyon ton atık oluştu. Toplam tehlikesiz atığın yüzde 79,5’ini kül ve cüruf atıkları, yüzde 20,5’ini metal, kağıt, plastik atıklar, atık su arıtım çamurları ile evsel ve gibisi atıklar oluşturdu. Toplam atığın yüzde 85,9’u kül dağı, kül barajı yahut sistemli depolama tesislerinde bertaraf edilirken, yüzde 13,2’si lisanslı tesislere gönderildi ve maden/taş ocaklarının geri doldurulmasında kullanıldı, yüzde 0,9’unun ise öteki metotlarla bertarafı sağlandı.
OSB müdürlüklerinin altyapı hizmetleri, atık su arıtımı ve gibisi idari faaliyetleri sonucu 117 bin tonu tehlikeli olmak üzere 279 bin ton atık ortaya çıktı. Bu atığın 6 bin tonu OSB bünyesinde geri kazanıldı yahut süreksiz olarak depolandı, 208 bin tonu OSB dışında geri kazanıldı, 66 bin tonu ise OSB bünyesinde yahut dışında bertaraf edildi. Bertarafı yapılan atıkların yüzde 59,4’ü nizamlı depolama tesislerinde, yüzde 40,6’sı ise belediye/OSB çöplüklerinde elde edildi.
Sıhhat kuruluşlarından 110 bin ton tıbbi atık toplandı
Sıhhat kuruluşlarından toplanan tıbbi atık ölçüsü 110 bin tonu buldu. Toplam tıbbi atığın yüzde 23,7’si İstanbul, yüzde 7,8’i Ankara ve yüzde 5,8’i İzmir olmak üzere yüzde 37,3’ü bu üç büyükşehirde bulunan sıhhat kuruluşlarından alındı. Tıbbi atıkların yüzde 90,6’sı sterilize edilerek depolama alanlarına, yüzde 9,4’ü ise yakma tesislerine gönderilerek bertaraf edildi.
Toplam 1389 belediyenin 1387’sinde atık hizmeti verildiği görüldü. Bu hizmetin verildiği belediyelerde toplanan 32,3 milyon ton atığın yüzde 69,4’ü nizamlı depolama tesislerine, yüzde 17’si belediye çöplüklerine ve yüzde 13,2’si geri kazanım tesislerine gönderilirken yüzde 0,4’ü açıkta yakılarak, gömülerek, dereye yahut toprağa dökülerek kaldırıldı. Belediyelerde toplanan kişi başı günlük ortalama atık ölçüsü 1,13 kilogram olarak hesaplandı.
Belediyeler tarafından işletilen atık su arıtma tesislerinde 314 bin ton (kuru husus bazında) atık su arıtma çamuru oluştuğu tespit edildi.
Atık sürece tesislerinde 127,4 milyon ton atık işlendi
Atık bertaraf ve geri kazanım tesislerinde işlenen 127,4 milyon ton atığın 78,3 milyon tonu bertaraf edildi, 49,1 milyon tonu geri kazanıldı. Toplam işlenen atık ölçüsü 2018’e nazaran yüzde 22 arttı.
Sistemli depolama tesislerinin toplam kapasitesi 1,2 milyar metreküp olarak belirlendi. Toplam 174 sistemli depolama tesisinde 31,9 milyon tonu tehlikeli olmak üzere 77,8 milyon ton atığın bertarafı sağlandı.
Atık geri kazanım lisansı olan bir arada yakma tesislerinde 1,3 milyon ton atık yakılarak güç geri kazanımı sağlandı. Kompost ve bir arada yakma tesisleri hariç lisansı olan öbür atık geri kazanım tesislerinde ise toplam 47,6 milyon ton metal, plastik, kağıt, mineral üzere atık geri kazanıldı.
