Türklerin Kazakistan’da 5 milyar dolar yatırımı var
Kerim ÜLKER
Yüzölçümü bakımından dünyanın 9’uncu büyük ülkesi olan Kazakistan’ın iktisadı de son yıllarda yüzde 5 ortalama büyüme gösteren bir yapıya sahip. Türkiye’nin süratle kendini gösterdiği ülkenin bağımsızlığını kazandığı andan itibaren ikili alakalar daima gelişti. 1992 yılında 30 milyon dolarlık ticaret hacmi şu anda 3 milyar doların üzerinde. Kazakistan’ın birinci 10 ticaret ortağı haline gelen Türkiye’den bilhassa müteahhitlerin açtığı yatırım yolu endüstrinin çabucak hemen her alanında devam ediyor. Bugüne kadar 5 milyar dolara yakın Türk yatırımının devreye girdiği ülkede Türk müteahhitler 50’den fazla projede 25 milyar doların üzerinde iş üstlendi. Turkcell, Yıldız Holding, Anadolu Kümesi üzere Türk iktisadının önde gelen şirketlerinin yatırımda öncülük yaptığı ülkenin en değerli projelerinden birine Anadolu Kümesi imza attı. 1996 yılında Kazakistan’a bira tesisi özelleştirmesi ile giren ve Anadolu Kümesi, bu alanda 2003’te Almatı’da yeni bir fabrikayı daha hayata geçirdi. Kümenin iştiraklerinden Coca-Cola İçecek ise 2008’den bu yana 2 fabrikadaki 700’ü aşan çalışanıyla üretime devam ediyor.
RİXOS’UN 5 KENTTE 5 YILDIZLI 5 OTELİ VAR
Sembol İnşaat, Okan Holding, Alarko Holding, Ceylan İnşaat, TPAO üzere firmaların da yatırım ve projelerinin olduğu ülkede Koç Kümesi, Kazak ortağı Butya ile sahibi olduğu Rambutya alışveriş merkezleri bünyesinde 2’si Almaatı’da ve 1’i Astana’da olmak üzere 3 alışveriş merkezi ile faaliyet göstermeye başlamıştı. Geçtiğimiz yıllarda tarım konusunda da muahede imzalayan Koç Holding, Otokar ismine da şirket kurmuş ve ülkedeki faaliyetlerini artırmıştı.
Kazakistan’daki en büyük yatırımlarından biri de turizm alanında. Kıymetli tertiplere konut sahipliği ile tanınan Türk markası Rixos’un ülkede Almatı, Astana, Aktau, Çimkent ve Borovoe’de 5 yıldızlı statüde 5 oteli bulunuyor.
DÜNYANIN MADEN OCAĞI
Topraklarında 1.200’den fazla mineral kaynak çeşidinin mevcut olduğu Kazakistan’da tespit edilen krom (tahmini bedeli 972 milyar dolar), çinko (tahmini pahası 73 milyar dolar) ve kurşun (tahmini pahası 35 milyar dolar) rezervlerinde dünyada birinci sırada yer alıyor. Uranyumda (tahmini pahası 143 milyar dolar) 2’inci, bakırda (tahmini bedeli 353 milyar dolar) 4’üncü ve altında (tahmini pahası 95 milyar dolar) dünyada 9’uncu sırada. Dünya Bankası’nın bilgilerine nazaran Kazakistan’da 5 binden fazla mineral depoziteler ile 46 trilyon dolar meblağında kıymet bulunuyor. İşte bu rezervler Türk madencilik şirketlerinin de ilgisini çekiyor. Bunlardan birisi de Yıldırım Holding. 2013’te Rus Mechel’in Kazakistan’da bulunan Voskhod Maden Tesisi’ni alarak ülkeye adım atan Yıldırım Holding, bu yıl da soda külü için üretim tesisinin temelini attı. Zhambyl eyaletinde kurulacak olan Qazaq Soda isimli bu yatırım 400 milyon dolara mal alacak. Kazakistan’ın ticari başşehri ve en ağır trafiğe sahip havalimanı olan Almatı’nın işletmesini de Nisan 2021’de TAV Havalimanları Holding aldı.
