Yanlış haber yayınlandı, borsa karıştı
Amerika Birleşik Devletleri (ABD) bölge mahkemesi tarafından 2019 yılında açılan Halkbank davası devam ediyor. 2019 yılında İran’a yönelik yaptırımların delinmesi üzerine gündeme gelen davada evvelki gün gündeme gelen yanlış haber borsada tekrar vurguna neden oldu. Yaklaşık 4 yıldır devam eden davada dün Reuters, ‘ABD Yüksek Mahkemesi, Halkbank’a ABD’de cezai kovuşturma açılabilmesine imkan tanıyan alt mahkeme kararını iptal etti’ halinde bir haber geçti. Bunun üzerine Türkiye’deki birçok haber ajansı da tıpkı haberi servis edince Borsa İstanbul endeksinde bankalar ralliye başladı.
Karar gazetesinden Ali Yıldırım’ın haberine nazaran yapılan açıklamalar sonrasında ajansın yanlış haber servis ettiği öğrenilince, kapanıştan çabucak evvel gerçekleşen yüzde 10’luk tavan yerini düşüşe bıraktı. Tıpkı vakitte endeks yükselişin akabinde tatil öncesi yüzde 1 gerileyerek 5 bin puan düzeyini korudu.
MUAF İTİRAZI REDDEDİLDİ
Önceki gün yüzde 3 bedel kazanan bankacılık endeksi dün bütün karlarını geri verdi. ABD’de son yargı merci olan Yüksek Mahkeme, Halkbank’ın ‘Yabancı Devlet Dokunulmazlık Yasası’ kapsamında, hakkındaki davanın düşmesi talebiyle yaptığı başvuruyu kıymetlendirdi. Karara nazaran, Yüksek Mahkeme, ‘Yabancı Devlet Dokunulmazlık Yasası’ kapsamında Halkbank’ın ceza yargılamasından muaf olduğu itirazını reddetti.
Yüksek Mahkeme, ‘Yabancı Devlet Dokunulmazlık Yasası’nın ceza hukuku davalarına uygulanamayacağına hükmetti fakat New York’taki istinaf mahkemesinden Halk Bankası’nın itirazını teamül hukukuna nazaran tekrar gözden geçirmesini istedi. Haberin doğrusu anlaşılınca satışlar başladı. Yanlış servis edilen haberden evvel borsa endeksinde Halkbank 19 Nisan’da 17:30 sıralarında 11.29 TL düzeylerinden süreç görüyordu. Çabucak akabinde yüzde 10 tavan yaparak 12.55 liraya çıktı. Kapanışla birlikte alım buyruklarıyla iddia edilen düzeyde dün 13.50 düzeyini görse de yarım gün olan arife kapanışını 12.45 liradan yaptı. Bir öbür kamu bankası olan Vakıfbank grafikleri de çabucak hemen tıpkı yazgısı paylaştı.
Bu haber yalnızca Halkbank’ı değil özel bankaları da etkiledi. Yanlış haber Garanti Bankası, Akbank, Yapı Kredi Bankası ve Şekerbank üzere birçok kurumu da tavandan döndürdü. Grafiklerin durumu çabucak hemen tıpkı olurken, bankacılık endeksi tavanın akabinde neredeyse yüzde 4 düştü. Dün kapanıştan evvel Akbank yüzde 4,2 Garanti yüzde 4,6 Yapı Kredi yüzde 3,6 Şekerbank yüzde 1,6 geriledi. En fazla kayıp veren bankalardan biri ise Vakıfbank oldu. Yüzde 5,6 gerileyen pay pahası Halkbank’tan daha fazla kayıp verdi.
“HALKBANK’IN TÜM GÜNLÜK SÜREÇ HACMİ 510 MİLYON TL”
Ekonomistler de yayınlan yanlış haberi kıymetlendirdi. Ekonomist İris Cibre “Haberin doğrusu geldi. Tavandan alanlara geçmiş olsun. ‘Halkbank yargılamadan muaf değil. Dava alt mahkemeye Halkbank’ın kovuşturmadan vazgeçme talebini pahalandırmak üzere geri yollandı. Lakin egemenlik dokunulmazlığı sorusu için de dava temyize geri gönderdi’. Bu haberi birinci yapan kimse tavandan mal alanlara hoş latife yaptı ancak değil mi?” yorumunu paylaştı. Haberin yanlış yorumlanmasının epey güç olduğunu tabir eden Cibre “Bu haber yanlış yorumlanmış olamaz arkadaş, çeviri kusuru da olamaz. ‘Kararı iptal etti’ cümlesini nasıl buldular, yok o denli bir cümle. Tam aksine ‘Halkbank bahse bahis kanuna bağışık değildir’ diyor” dedi.
Halkbank paylarında gerçekleşen alım-satım hakkında toplumsal medya hesabı üzerinden bilgi de paylaşan İris Cibre, evvelki gün gerçekleşen süreçlerde haber öncesinde Halkbank’ın tüm günlük süreç hacminin 510 milyon TL olduğunu, akşam üstü gelen haber sonrasında yalnızca 265 milyon liralık süreç hacminin gerçekleştiğini paylaştı.
Halkbank, ABD Yüksek Mahkemesi’nin dünkü açıkladığı kararla ilgili olarak Kamuyu Aydınlatma Platformu’na (KAP) açıklamada bulundu. Banka, bundan sonraki evreyle ilgili olarak, “Halkbank evrakı Yüksek Mahkemenin görüşleri doğrultusunda, İkinci İstinaf Mahkemesince yine değerlendirilip tekrar karara bağlanacaktır. Alt mahkemenin tekrar aleyhimize bir karar vermesi halinde yine Yüksek Mahkemeye (Supreme Court’a) müracaat hakkımız saklıdır” olarak belirtti.
“İKİNCİ İSTİNAF MAHKEMESİNDE TEKRAR DEĞERLENDİRİLECEK”
Halkbank’tan KAP’a yapılan açıklama şöyle: “ABD Yüksek Mahkemesi, Halkbank davasıyla ilgili müracaatımızı inceleyip, 19.04.2023 tarihinde oy çokluğu ile karara bağlamıştır.
“Başvurumuzda, Halkbank’ın Devlet Bankası olması sebebiyle;
1. FSIA (Yabancı Devlet Dokunulmazlığı Yasası) kapsamında,
2. ABD Mahkemelerince bugüne kadar verilen kararlardan oluşan teamül hukuku (common law) kapsamında, ABD Mahkemelerinde yargılanamayacağımız ileri sürülmüştür. ABD Yüksek Mahkemesi bu argümanlardan birincisini reddetmesine karşın, İkinci İstinaf Mahkemesinin kararını iptal ederek, belgeyi teamül hukuku bakımından incelenerek tekrar karar verilmesi için İkinci İstinaf Mahkemesine iade etmiştir. Bundan sonraki kademede, Halkbank belgesi Yüksek Mahkemenin görüşleri doğrultusunda, İkinci İstinaf Mahkemesince yine değerlendirilip tekrar karara bağlanacaktır. Alt mahkemenin tekrar aleyhimize bir karar vermesi halinde yine Yüksek Mahkemeye (Supreme Court’a) müracaat hakkımız gizlidir. Temyiz süreci, belgenin iadesiyle devam edeceğinden ötürü heyetli duruşmaya dair yargılamanın durdurulması kararı devam edecektir. Kamuoyunun ve yatırımcıların bilgilerine sunarız.”
Ramazan Bayramı arifesi sebebiyle yarım gün süren süreçlerde, Borsa İstanbul 100 endeksi yüzde 1’e yakın, bankacılık endeksi ise yüzde 3’ün üzerinde bedel kaybında hareket etti. BIST 100 endeksi 4997 puana kadar gerilerken, en yüksek 5037 puanı gördü. Endeks, kapanışta yüzde 0,97 oranında düşüşle 5012 puanda hareket etti. BIST 100 endeksi açılışta, evvelki kapanışa nazaran 23,80 puan ve yüzde 0,47 paha kaybederek 5037 puana inmişti. Açılışta bankacılık endeksi yüzde 2,30 ve holding endeksi yüzde 0,25 azalış kaydederken; kapanış saatinde sırasıyla yüzde 3,66 ve yüzde 0,51 oranında düştü. Teknik açıdan BIST 100 endeksinde 5000 ve 4980 düzeyleri takviye, 5100 ve 5150 puan direnç pozisyonunda bulunuyor.”
