Yaşlanmayan deniz canlıları, antibiyotik, antikanser için umut doğurdu
Bu bahiste takımıyla altı yıldır çalışan ODTÜ Öğretim Üyesi Doç. Dr. Dilek Karahan bu canlılardan elde edilecek ilaçların antibiyotik, antikanser yahut yaşlanma tersi olarak kullanılabileceğini söyledi.
ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Dilek Karahan, yaşlanmayan ve haftalık olarak tüm beden tamiratı yapan ilkel omurgalı ascidians kümesi deniz canlıları üzerinde 2017’den bu yana takımıyla birlikte çalışmalar yürütüyor. Karahan, “Yeni tanımladığımız metabolitleri 2 yıllık bir süreçte duyuracağız ve bir kısmının antibiyotik, antikanser yahut yaşlanma aksisi olarak kullanılabileceğini düşünüyoruz.” dedi.
Antalya, Mersin ve Hatay’da 8 farklı istasyonda yaptıkları çalışmaların akabinde canlıların kültür ortamında yaşayabilmelerini sağlayan Karahan ve takımı, bu canlılardan sıhhat ve sanayi alanlarında kullanılabilecek hammadde arayışına başladı. Canlıların kendi kendilerini onarabilme ve yaşlanmama özellikleri üzerine yürütülen projelerde kanserden yaşlanmaya kadar birçok alanda kullanılabilecek ilaç hammaddeleri elde edilmesi hedefleniyor.
Karahan, “Türkiye’de çok farklı tipler olduğunu gördük. Bu cinslerin üzerinde çeşitli popülasyon genomiğini ve tiplerin yapısal ve fonksiyonel taraflarını incelemeye başladık. Sistem biraz altyapı ve canlıyı yaşatmak için efor gerektiriyordu. Şu anda yaşatmayı da başardık. Akabinde da tüm beden tamiri çalışmaları başladı.” diye konuştu.
Tür üzerinde, dünyada belli ve az sayıda enstitünün çalıştığına, Türkiye’de ise yalnızca kendilerinin birinci sefer bu alanda çalışma yürüttüğüne dikkati çeken Karahan, kelam konusu canlıların ürettikleri unsurların, bedenlerinin içinde bulunduğunu ve hayat döngülerinin çok farklı olduğunu söz ederek, “Her hafta bedenlerinin tamamı yenileniyor, bu yüzden yaşlanma yok ve kan hücrelerinden tüm beden tamiratı yapıyorlar. Düşünün, insanın kan hücrelerini izole ediyorsunuz, oradan tüm bir insan çıkıyor üzere. Bu canlılar hem eşeyli hem de eşeysiz bir formda ürüyor. Bizim bildiğimiz manada bir yaşlanmaları yok. ‘Kök hücre yaşlanması’ dediğimiz bir yaşlanmadan ötürü ölüyorlar. 3 yıllık ömürlerinin son 3 haftasında yaşlanma belirtileri gösteriyor ve ölüyorlar. Bunu 80 yaşında bir insan olarak düşünürsek 75 yaşına kadar hiçbir yaşlanma belirtisi göstermeden yaşıyor, son 4-5 yıllık bir süreçte yaşlanıyor ve ölüyor.” diye konuştu.
AKDENİZ’DE SEKİZ TIP TANIMLANDI
Doç. Dr. Dilek Karahan, biyoçeşitlilik manasında Akdeniz kıyılarında ascidians kümesinden DNA barkodlama usulüyle 8 tıp tanımladıklarını, bunlardan birinin yeni çeşit olduğunu, birinin ise yeni tıp olma potansiyeli bulunduğunu aktardı.
Yaşlanma konusunda çalışmalarının başlangıç etabında olduğunu, tüm beden tamiratı çalışmalarında ise hoş sonuçlar bulduklarını vurgulayan Karahan, “Şu ana kadar yaptığımız çalışmalarımızla daha evvel dünyada hiç tanımlanmamış olan yeni metabolitlerimiz var, bunların hangi gayeyle kullanılabileceğini araştırıyoruz. Ayrıyeten daha evvel tanımlanmış ve antibiyotik olarak kullanılan, kolesterol üzerine dolaylı ya da direkt olarak tesir ederek damar sertliği tedavisinde kullanılan metabolitler tanımladık.” diye konuştu.
patronlardunyasi.com
