Zelzele, ülke genelinde arz talep istikrarını değiştirdi
Emlak piyasasının nabzını tutan sahibinden.com, Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM) işbirliğiyle hazırladığı “sahibindex Kiralık ve Satılık Konut Piyasası Görünümü” raporunun yenisini yayınlandı. Rapora nazaran, satılık konut talebi endeksi Şubat’a kıyasla yüzde 3,6 yükseldi. Satılık konut fiyatlarındaki yıllık artış oranı ise Türkiye genelinde düşüş seyrine geçti. Benzeri biçimde, konut piyasasındaki canlılık göstergesi olarak bedellendirilen ‘’satılan konutların satılık ilan sayısına oranı” da ülke genelinde ve üç büyükşehirde arttı. Ayrıyeten, konut piyasasında bir öbür canlılık ölçütü olarak kullanılan satılık konut ilanlarının ne kadar müddet yayında kaldıklarını gösteren “kapatılan ilan yaşı” ise geçen aya kıyasla hem ülke genelinde hem de üç büyükşehirde kısaldı. Zelzeleden en çok etkilenen vilayetlerde gözlenen datalar satılık konut sayısının bu vilayetlerde neredeyse üçte bir, konut talebinin ise yarıdan fazla düştüğünü göstermektedir. Bu vilayetlerde hem arz hem de talepte görülen azalma, fiyatlarda hudutlu bir artışla sonuçlandığı görülmektedir.
Kiralık konut sayısının yine zelzele bölgelerindeki illerde üçte birinden fazla düştüğü gözlemlendi. Bu vilayetlerdeki kiralık konut talebi ise kıymetli farklılıklar gösteriyor. Bu doğrultuda kiralık konut talep endeksi Adıyaman’da yüzde 49,7 azalırken Gaziantep’te yüzde 98,6 arttı. Hatay, Kahramanmaraş ve Malatya’da kiralık konutlar sağlam binalarda yer aldığından konut talebindeki artış yüksek oranda fiyat artışlarına neden oldu, bu üç vilayette kira fiyatları geçtiğimiz iki ayda iki katına yaklaştı. Fiyat artış oranları incelendiğinde Hatay’da yüzde 79,1 ve Kahramanmaraş’ta yüzde 88,9 üzere yüksek düzeylerde artış gözlemlendi. Malatya ise yüzde 93,2’lik oranla en yüksek fiyat artışının gerçekleştiği vilayet oldu.
Deprem bölgesinde arz azaldı fiyatlar arttı
Deprem felaketi bölge vilayetlerdeki konut arzının değerli ölçüde düşmesine sebep oldu. Kiralık konut arzlarındaki toplam değişim oranları negatif manada yüzde 37,1 ve yüzde 89,4 olarak göze çarpıyor(Tablo 1). Gaziantep bu vilayetler ortasında konut arzının yüzde 37,1 oranla en az düştüğü vilayet olmuştur. Osmaniye ve Hatay’daki kiralık ilan sayıları da yarıdan fazla düştü. Ne yazık ki sarsıntıdan en çok etkilenen Malatya, Kahramanmaraş ve Adıyaman’daki kiralık konut arzındaki düşüşlerin yüzde 90’a ulaştığı gözlendi.
Bu vilayetlerdeki konut arzındaki düşüşe karşılık konut talebinde çok farklı seyirler görülmektedir. Kiralık konut talebi Adıyaman’da neredeyse yarıya düştü. Buna karşılık Kahramanmaraş, Osmaniye, Hatay ve Malatya kiralık konut talebinin arttığı vilayetler olarak öne çıkıyor. Gaziantep ise konut talebinin neredeyse iki katına çıkmasıyla öteki vilayetlerden ayrışıyor.
Tablo 1: Sarsıntıdan etkilenen vilayetlerdeki arz, fiyat ve talep endeksi kıymetleri ve aylık değişimleri
Kaynak: sahibinden.com, Betam
Değişen arz talep istikrarı doğal olarak fiyatlara da yansıyor (Tablo 2). En yüksek fiyat artışı görülen vilayet Malatya iken en az artış yaşanan vilayet ise Muğla olarak dikkat çekiyor.
Yüksek kira artış oranında Malatya’yı takip eden vilayetler ise Trabzon, Kahramanmaraş, Denizli ve Ordu oldu. En düşük kira artışının görüldüğü vilayetler de İstanbul, Van, Erzurum ve Diyarbakır oldu.
Tablo 2: Yıllık kira artışlarının en yüksek ve en düşük olduğu vilayetler – 2023 Mart
Kaynak: sahibinden.com, Betam
Satış fiyatları artışı yavaşladı
Satılık konut fiyatlarındaki yıllık artış oranı Türkiye genelinde düşüş seyrine geçti. (Şekil 1). Şubat’ta yüzde 131,6 olan yıllık fiyat artışı Mart’ta yüzde 122’ye gerilediği gözlemlendi. Mart ayında sarsıntının tesirlerinin ortadan kalkmadığı fakat, Mart’ta baz tesirinin daha baskın olmasından ötürü yıllık fiyat artış suratı geriledi.
Şekil 1: Türkiye ve üç büyük vilayette satılık konut ilan fiyatlarının yıllık değişimi (%)
Kaynak: sahibinden.com, Betam
Şubat ayındaki bedelle kıyaslandığında, satılık konut cari fiyatlarındaki yıllık artış oranının üç büyükşehirde düştüğü görülüyor. Şubat’tan Mart’a yıllık artış oranı İstanbul’da yüzde 127’den yüzde 112,6’ya, Ankara’da yüzde 141,7’den yüzde 138,3’e, İzmir’de ise yüzde 133,5’ten 124,8’e geriledi.
Satılan konut sayısının satılık ilan sayısına oranı en çok Ankara’da yükseldi
Satılan konutların toplam satılık ilan sayısına oranı üç büyük vilayette de yükseldi (Şekil 2). Bu oran geçen aya kıyasla İstanbul’da 0,3 puan, Ankara’da 1,7 puan, İzmir’de ise 0,1 puan arttı. Mart ayının bilgilerine nazaran satılan konutların toplam satılık ilan sayısına oranı İstanbul’da yüzde 4,6, Ankara’da yüzde 7,6, İzmir’de ise yüzde 4,6 oldu.
Şekil 2: Üç büyük vilayette satılan konut sayısının satılık konut ilan sayısına oranı (%)
Kaynak: sahibinden.com, Betam
Yıllık gerçek satış fiyatı artış oranı Ankara’da artarken İstanbul’da ve İzmir’de düştü
Reel satış fiyatı yıllık artış oranı Ankara’da artarken İstanbul’da ve İzmir’de azaldı. Gerçek satış fiyatı yıllık artış oranı Şubat’tan Mart’a Ankara’da 2,6 yükseldi, İstanbul’da 5,1 puan, İzmir’de ise 1,2 puan düştü. Satılık konut gerçek fiyatlarındaki yıllık artış oranı İstanbul’da yüzde 41,2, Ankara’da yüzde 58,3 ve İzmir’de yüzde 49,3 olarak kaydedildi.
Raporun Tamamına Buradan Ulaşabilirsiniz
